Van 2002 t/m 2008 is er (m.u.v. 2006) jaarlijks een Schiphol Survey gehouden. In totaal zijn circa 2500 Nederlanders ondervraagd. Uit het onderzoek blijkt dat voorlichting reizigers bewust maakt van gezondheidsrisico’s in het vakantieland en reizigers vaker aanzet om een reisadvies te halen bij een vaccinatiecentrum of huisarts.
Hepatitis A voor vakantiebestemmingen
Uit de gegevens blijkt dat 60% van de reizigers die een hepatitis A vaccinatie heeft gehaald, vooraf informatie heeft gezocht en 40% van de reizigers dat niet heeft gedaan. Door de jaren heen gaat nog steeds 50% van de Nederlanders onvoldoende beschermd tegen hepatitis A op reis. De risicoperceptie van bijvoorbeeld hepatitis A voor vakantiebestemmingen die ‘dichtbij huis’ liggen, zoals Turkije en Kroatië, is lager dan voor ‘verre landen’. Dit heeft tot gevolg dat ruim 60% van de reizigers zich voor deze populaire bestemmingen niet heeft laten vaccineren tegen hepatitis A.De risicoperceptie van malaria is veel hoger gebleken dan voor andere infectieziekten. Het aantal reizigers, dat de nodige malariatabletten meeneemt (circa 90% naar tropisch Afrika) is daarom navenant hoog. Toch gaat nog 1 à 2 op de 10 reizigers zonder goede malariabescherming de tropen in.
Dr. David Overbosch
Het onderzoek laat verder zien dat bepaalde specifieke groepen reizigers, zoals ouderen, singles en reizigers die ‘familie en vrienden’ bezoeken, specifieke aandacht in de voorlichting en advisering verdienen.De onderzoekers van het Continu Schiphol Survey, Dr. David Overbosch (Travel Clinic Havenziekenhuis Rotterdam) en Pieter van Thiel, internist (Tropencentrum AMC Amsterdam) bezien de resultaten met gemengde gevoelens.
Dr. David Overbosch: “Ik vind het vooral goed om te zien dat de jarenlange voorlichting en inspanning om samen met de reisbranche reizigers te informeren over de preventie tegen infectieziekten, nu een bewezen effect sorteert. Maar helaas, we zijn er nog niet. Het mag niet zo zijn dat nog de helft van de Nederlanders onvoldoende beschermd op reis gaat. Interessant zijn de gegevens over de specifieke groepen. Ouderen blijken net zo ondernemend te zijn ophun ‘verre’ reizen als jongeren en dat terwijl ze fysiek kwetsbaarder zijn en sneller met lokale medische zorg in aanraking kunnen komen. Het risico op bijvoorbeeld hepatitis B is dan een feit. Dit geldt ook voor de ‘alleen’ reiziger, ze blijken vaker seks te hebben tijdens hun reis en nemen niet altijd condooms mee. Wat me niet verbaast, maar wel wat zorgen baart zijn reizigers die hun familie gaan bezoeken (VFR’s = visiting friends & relatives’). Ze maken zich ten onrechte minder vaak druk over hun risico op infectieziekten en beschermen zich er ook minder goed tegen. In de voorlichting en advisering moeten we hiermee rekening houden”.
Malariatabletten
Pieter van Thiel staat stil bij de recente dood van een Nederlander aan malaria (november 2008): “Ik vind het onvoorstelbaar dat reizigers zonder of met onjuiste malariatabletten naar tropisch Afrika reizen. Uit het onderzoek blijkt dat circa 10% van de reizigers naar Gambia geen malariatabletten slikt! Daarom gaan er nog steeds reizigers onnodig dood aan malaria. Het hardnekkige misverstand dat: ‘geen vaccinatie verplicht’ betekent ‘ik heb niets nodig’, moet echt de wereld uit. Voor het geven van de juiste voorlichting hebben we allemaal verantwoordelijkheid: de reisbranche, vaccinatiecentra, huisartsen e.d., maar de reiziger moet ook zelf verantwoordelijkheid nemen.”
Bijna tweederde van de ondervraagden is van mening dat het geven van voorlichting een verantwoordelijkheid is van het reisbureau. Een verantwoordelijkheid die de ANVR onderschrijft in haar voorwaarden. Daarnaast zijn de onderzoekers van mening dat de toename van het aantal vaccinatie centra en het feit dat veel zorgverzekeraars een groot deel, zo niet alle kosten, dekken heeft bijgedragen tot een lagere drempel.
Vaccinaties voor Turkije
Ad Schalekamp (NBTC-NIPO research) staat stil bij de vakantiemarkt naar risicogebieden. “Opvallend is dat bezoekers naar de belangrijke vakantiebestemming Turkije zich weinig informeren over de gezondheidsrisico’s aldaar”. De voorlichtingscampagne ‘Gezond Op Reis’, waarin wordt verwezen naar de website gezondopreis.nl en lcr.nl is eveneens nuttig gebleken. Met circa 500.000 bezoekers op jaarbasis zijn deze sites niet meer weg te denken uit het voorlichtingstraject.
Hoofdsponsor van de Vakantiebeurs 2009 is ‘Gezond op Reis’ en de stand van ‘Gezond Op Reis’ is ook prominent aanwezig. Al ruim 10 jaar laten jaarlijks zo’n 8000 reizigers naar risicogebieden zich hier gratis adviseren over risico’s en te nemen maatregelen en vaccinaties door medewerkers van o.a. de GGD, de Travel Clinic Rotterdam en het Tropencentrum AMC.
